O projekcie

Lider i partnerzy

EODOPEN eBooks-On-Demand-Network Opening Publications for European Netizens, czyli Książki elektroniczne na żądanie dla europejskich użytkowników sieci internet to projekt realizowany w ramach programu Kreatywna Europa, podprogram Kultura przez 15 bibliotek z 11 krajów od 1 listopada 2019 r. do 31 października 2024 r. Liderem projektu jest Biblioteka Uniwersytecka w Innsbrucku (Austria), a wśród partnerów znalazły się: 

1. Biblioteka Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, 
2. Biblioteka Morawska w Brnie, 
3. Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Słowenii w Lublanie 
4. Biblioteka Narodowa w Estonii, 
5. Biblioteka Narodowa w Portugalii,  
6. Biblioteka Narodowa w Szwecji, 
7. Biblioteka Narodowa Széchényi w Budapeszcie, 
8. Biblioteka Naukowa w Ołomuńcu, 
9. Słowackie Centrum Informacji Naukowej i Technicznej w Bratysławie, 
10. Biblioteka Uniwersytecka w Regensburgu, 
11. Biblioteka Uniwersytecka w Tartu,  
12. Biblioteka Uniwersytecka w Greifswaldzie, 
13. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 
14. Biblioteka Uniwersytecka w Wilnie [1].

Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu jest jedynym polskim partnerem i na realizację zadań otrzymała środki finansowe w wysokości 62.547,91 euro. Budżet projektu to 3.961.774,00 euro, z czego dofinansowanie z programu Kreatywna Europa wynosi 1.980.887,00 euro [2].

Cel projektu

Nadrzędnym celem projektu jest digitalizacja i upowszechnienie 15 tysięcy niedostępnych cyfrowo zbiorów pochodzących z XX i XXI-wieku. Realizacji tego przedsięwzięcia służyć mają trzy cele szczegółowe. Pierwszy obejmuje zaangażowanie społeczności krajowej, regionalnej i lokalnej w proces selekcji, digitalizacji i rozpowszechniania materiałów do digitalizacji, a także pozyskiwanie praw autorskich umożliwiających cyfrowe udostępnienie tych dzieł. Cel drugi to ułatwienie dostępu do opublikowanych cyfrowo materiałów użytkownikom niewidomym i niedowidzącym oraz odbiorcom z młodszego pokolenia, głównie korzystających z urządzeń mobilnych. Mają temu służyć odpowiednie narzędzia. Kwestia trzecia to utworzenie specjalnego portalu prezentującego efekty projektu i zapewnienie jego możliwie najszerszej dostępności dla ogółu społeczeństwa, w tym osób o specjalnych potrzebach – niedowidzących i młodych użytkowników [3].

Domena publiczna, prawa autorskie i "szara literatura"

Choć zasobów cyfrowych przybywa, w przeważającej liczbie składają się na nie materiały powstałe do końca XIX w., a więc będące w domenie publicznej. A przecież najwięcej dzieł literackich powstało w wieku XX w. i najczęściej nie są one dostępne online z uwagi na ograniczenia prawa autorskiego, a to właśnie tych dzieł najczęściej poszukują czytelnicy. Bardzo często są one niedostępne nawet w antykwariatach. Liczne publikacje ukazały się na rynku tylko raz i nie ma dostępu nawet ich do przedruków czy faksymiliów. Niemałą grupę takich zasobów stanowi również tzw. „szara literatura”. Od 30 do 50% całej światowej szarej literatury to szara literatura powstała w Europie w XX wieku [4]. Ta sytuacja zmobilizowała 15 bibliotek z 11 krajów europejskich do podjęcia wspólnych działań na rzecz ucyfrowienia i opublikowania do tej pory niedostępnych dzieł z XX i XXI wieku, mając na uwadze aktualnie obowiązujące w poszczególnych krajach ograniczenia prawnoautorskie. 

Przypisy

1. European Commission. Education, Audiovisual and Culture Executive Agency. Creative Europe: Culture. Grant Agreement for an Action with Multiple Beneficiaries under Creative Europe Culture Sub-Programme Cooperation Project. Agreement Number – 607666-CREA-1-2019-1-AT-CULT-COOP2, s. 1-2. 
2. Tamże, s. 53. 
3. Support to European cooperation projects 2019, s. 6-7. 
4.  Support to European cooperation projects 2019. Call for Proposals EACEA 34/2018. Detailed descripton of the project, s. 2-3.