-
Tytuł
-
Toruńskie wydania „De revolutionibus” M. Kopernika (1543, 1566, 1617)
-
Opis
-
Druga i jednocześnie główna część wystawy artefaktów poświęcona została trzem wydaniom „De revolutionibus” z roku 1543 (I), 1566 (II) i 1617 (III). Pierwsze wydanie kopernikańskiego dzieła zeszło z prasy norymberskiego drukarza Johannesa Petreiusa w kwietniu 1543 r. w liczbie ok. 500 egzemplarzy, z których do naszych czasów zachowało się ponad 270, w tym 14 w Polsce.
-
Drugie wydanie „De revolutionibus” ukazało się 23 lata po pierwszym, tj. w 1566 r. w Bazylei w drukarni Heinricha Petri (1508–1579). Nie wykazuje istotnych różnic w stosunku do pierwodruku, zwłaszcza w sferze typograficznej. Największe zmiany dotyczą karty tytułowej, gdzie umieszczono dużych rozmiarów drzeworytowy sygnet drukarski bazylejskiej oficyny. Zachowano także anonimową przedmowę autorstwa Andreasa Osiandra, zaznaczono jednak, że nie jest autorstwa Kopernika, poprzez nadanie następującemu po nim listowi Kopernika do papieża tytułu „Praefatio authoris”. Zawiera także współwydaną pracę Jerzego Joachima Retyka, „Narratio prima”.
Trzecia edycja dzieła Kopernika została wydana w Amsterdamie w 1617 r. pod zmodyfikowanym tytułem: „Nicolai Copernici Torinensis Astronomia Instavrata, Libris sex comprehensa, qui de Revolutionibus orbium coelestium inscribuntur”. Wydawcą i redaktorem był Nicolaus Mulerius (1564–1630), matematyk i lekarz, profesor uniwersytetu w Groningen, który poprawił błędy z poprzednich dwóch edycji, umieścił na początku druku życiorys Kopernika, a każdy rozdział opatrzył dodatkowo komentarzem. Także drukarz był osobą nieprzypadkową, bowiem był nim Willem Janszoon Blaeu (1571–1638), kartograf i właściciel oficyny wydawniczej „Pod Złotym Słońcem” w Amsterdamie, w latach 1594–1596 uczeń Tychona Brahego, astronoma i twórcy teorii geoheliocentrycznej.
Kolekcja prezentuje dwa egzemplarze wydania z 1543 r. ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej, trzy egzemplarze wydania z 1566 r. ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej, Książnicy Kopernikańskiej i Muzeum Okręgowego w Toruniu oraz dwa egzemplarze wydania z 1617 r. ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej i Muzeum Okręgowego w Toruniu.
(Magdalena Awianowicz)