Państwowa i Uniwersytecka Biblioteka w Królewcu
Pozycja
-
Tytuł
-
PL
Państwowa i Uniwersytecka Biblioteka w Królewcu
-
DE
Staats- und Universitätsbibliothek in Königsberg
-
Opis
-
Państwowa i Uniwersytecka Biblioteka w Królewcu należała do czołowych instytucji Prus Wschodnich. Jej początki sięgają 1526 r., gdy książę Albrecht Hohenzollern założył Kammerbibliothek, a w 1529 r. Bibliotekę Zamkową, jedną z pierwszych publicznych w Europie. Rozkwit nastąpił w XVI w., gdy wprowadzono obowiązek przekazywania egzemplarza każdej drukowanej w Prusach książki (1557). Szczególnie cennym zbiorem była Srebrna Biblioteka (1545–1562), z której 12 srebrnych opraw znajduje się dziś w Toruniu. W 1827 r. połączono Bibliotekę Zamkową i Uniwersytecką, tworząc Staats- und Universitätsbibliothek Königsberg. Od 1901 r. działała w nowej siedzibie, a w 1909 r. włączono do niej Bibliotekę Wallenrodzką. W okresie międzywojennym liczyła ok. 700 tys. woluminów. W czasie II wojny światowej część zbiorów ewakuowano na teren dzisiejszej Polski i w 1946 r. trafiła do Biblioteki UMK w Toruniu. Siedziba w Królewcu została zbombardowana w 1944 r., a reszta kolekcji rozproszona m.in. w Rosji i na Litwie.
-
Znaki proweniencyjne
-
1. Pieczęć owalna Biblioteki Zamkowej: „Bibliotheca Regiomontana”;
2. Sygnatura Biblioteki Zamkowej: odręczna, zapisana czarnym tuszem; odręczna na naklejce, znajdowała się najczęściej na górnej okładzinie, wyklejce górnej okładziny, na grzbiecie książki; składała się z jedno, dwu lub trzyliterowego symbolu oraz kolejnego numeru zapisywanego cyframi arabskimi;
3. Sygnatura Srebrnej Biblioteki: Silberbibl. 27.
4. Sygnatury Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki: charakterystyczna nalepka z odręczną sygnaturą poprzedzona znakiem „+”. Sygnatura składała się z dwuliterowego symbolu działu oraz kolejnego numeru zapisanego cyframi arabskimi. Naklejki z sygnaturą umieszczane były na grzbiecie książki i powtarzane na ogół w lewym górnym rogu wyklejki górnej okładziny. Odręczna sygnatura czarnym tuszem, składała się z symbolu cyfrowego zapisanego cyframi arabskimi, znajdowała się najczęściej na wyklejce górnej okładziny;
5. Superekslibris z monogramem FWR (Fridericus Wilhelmus Rex);
6. Pieczęć ze stylizowanym monogramem FWR (Fridericus Wilhelmus Rex);
7. Ekslibris Biblioteki Wallenrodtów;
8. Pieczęć okrągła z napisem w otoku: Königl. u. Universitätsbibliothek Königsberg i. Pr., występująca przeważnie na karcie tytułowej;
9. Pieczęć okrągła seminarium uniwersyteckiego:„Musikwissenschaftliches Seminar der Universität Königsberg Pr.”;
10. Pieczęć okrągła: w otoku Musikwissenschaftliches Seminar und Institut für Kirchen- und Schulmusik Universitet Königsberg (Pr) w centrum stylizowany orzeł trzymający w szponach wieniec dębowy w którego środku znajdowała się swastyka;
11. Pieczęć okrągła seminarium uniwersyteckiego: „Archeologisches Semminar und Museum der Albertus-Universität“;
12. Pieczęć owalna i naklejka introligatora Wilhelma Fuchsa: „Wilhelm Fuchs Buchbindermeister”;
13. Pieczęć owalna introligatora Carla Roggenbroda: „Carl Roggenbrod Buchbinder Königsberg i. Pr.”;
14. Pieczęć introligatora: „R. Salewsky. Buchbinderei. Königsberg i. Pr.”;
15. Dedykacja autorska dla księcia Albrechta Fryderyka;
16. Dedykacja autorska dla Heinrich Leberecht Fleischer (1801-1888);
17. Nota własnościowa: „Guntherus von Gottesgnaden bischoff zu Samelant”;
18. Nota własnościowa: "Hic liber publicae Wallenrodianae Bibliotheca[e i]llatus est MDCLXXXVII Mense Majo" [V 1687];
19. Nota: „Iste liber est ecclesie Sambiensi mihi concessus”;
20. Nota: „Hoc volumen reliquit frater Johannes Albrechtow ecclesie sue Sambiensi”;
21. Nota: "1542, Ex Arce Tapia" - biblioteka na zamku krzyżackim w Tapiawie.
Staats- und Universitäts-Bibliothek zu Königsberg
1. Pieczęć owalna Biblioteki Zamkowej: „Bibliotheca Regiomontana”
Pieczęć okrągła: Institut für Kirchen und Schulmusik der Universität Königsberg Pr.
2. Sygnatura Biblioteki Zamkowej: odręczna na naklejce, znajdowała się najczęściej na górnej okładzinie, wyklejce górnej okładziny, na grzbiecie książki; składała się z jedno, dwu lub trzyliterowego symbolu oraz kolejnego numeru zapisywanego cyframi arabskimi
4. Sygnatury Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki: charakterystyczna nalepka z odręczną sygnaturą poprzedzona znakiem „+”. Sygnatura składała się z dwuliterowego symbolu działu oraz kolejnego numeru zapisanego cyframi arabskimi. Naklejki z sygnaturą umieszczane były na grzbiecie książki i powtarzane na ogół w lewym górnym rogu wyklejki górnej okładziny.
5. Superekslibris z monogramem FWR (Fridericus Wilhelmus Rex);
6. Pieczęć ze stylizowanym monogramem FWR (Fridericus Wilhelmus Rex);
8. Pieczęć okrągła z napisem w otoku: Königl. u. Universitätsbibliothek Königsberg i. Pr., występująca przeważnie na karcie tytułowej
13. Pieczęć owalna introligatora Carla Roggenbroda: „Carl Roggenbrod Buchbinder Königsberg i. Pr.”
17. Nota własnościowa: „Guntherus von Gottesgnaden bischoff zu Samelant”
20. Nota: „Hoc volumen reliquit frater Johannes Albrechtow ecclesie sue Sambiensi”
