-
Konstytucje sejmu walnego krakowskiego z 1543 r. Dzięki zidentyfikowanemu filigranowi z całą pewnością wiemy, że opisywany manuskrypt powstał w 1543 r. Sejm walny krakowski trwał od 3 lutego do 16 kwietnia 1543 r., konstytucje zostały uchwalone 12 kwietnia tego roku. Egzemplarz jest jedną z kopii, które powstały krótko po uchwaleniu konstytucji. Konstytucje tego sejmu, prawdopodobnie z powodu „wysokiej temperatury” obrad, były pierwotnie spisane w języku polskim, dopiero później zostały przetłumaczone na łacinę (co w tym okresie nie było standardem, konstytucje zazwyczaj były najpierw redagowane w języku łacińskim). Egzemplarz jest wersją w języku polskim. Niestety nie zachowały się żadne znaki własnościowe na rękopisie, nie znamy jego poprzednich właścicieli. Przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu manuskrypt ten został kupiony w 1952 r. w Księgarni Kamińskiego w Krakowie.
-
Herkommen, Geburt und Lauf seines gantzen Lebens Sastrow napisał prawdopodobnie cztery części swojej autobiografii, do dziś zachowały się tylko trzy. Opisywany egzemplarz rękopisu zawiera dwie z nich i dwie początkowe strony części trzeciej. Rękopis powstał w XVII w., na co wskazują: pismo, znak wodny oraz oprawa kodeksu. Powstał albo w samym Stralsundzie, gdzie zmarł Bartholomäus Sastrow, a z całą pewnością na Pomorzu. W XVIII stuleciu stał się on własnością kantora szkoły miejskiej w Kołobrzegu i Szczecinie, Christopha Kiela. Ten pod koniec swojego pracowitego życia, którego duża cześć upłynęła na przepisywaniu i gromadzeniu rękopisów i druków dotyczących historii Pomorza, podjął współpracę z historykiem Ludwigiem Wilhelmem Brüggemannem (1743-1817) nad opisem historyczno-statystycznym Pomorza, a także odsprzedał Brüggemannowi swoją kolekcję pomeraników, w tym prawdopodobnie opisywany tu wolumin. Omawiany manuskrypt nie długo jednak był w rękach Brüggemanna, bowiem ten już w 1789 r. podjął decyzję o sprzedaży zgromadzonych przez siebie pomeraników do nowo powstałej (w 1780 r.) instytucji – Generalnej Dyrekcji Ziemstwa Kredytowego w Szczecinie (Königliche Preußische Pomersche Generallandschafts Direction). W tej bibliotece kolekcja pomeraników, a wraz z nią opisywany rękopis, przetrwała do końca II wojny światowej. Pod koniec wojny ze względów bezpieczeństwa została prawdopodobnie ewakuowana na zamek w Pęzinie koło Stargardu Szczecińskiego. Niewykluczone jednak, że kolekcja ta przetrwała całą wojnę w Szczecinie; na jej pobyt w Pęzinie nie mamy bowiem 100% dowodów. Już po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. została ona podzielona na dwa zespoły: archiwalia trafiły do szczecińskiego archiwum, a druki i część rękopisów wraz z omawianym kodeksem - do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
-
Kopiariusz rękopisów i druków z lat 1733-1735 dotyczących sporów politycznych w Rzeczpospolitej wywołanych śmiercią Augusta II oraz jednoczesną elekcją Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III Rękopis zawiera: ceremoniały, deklaracje, instrukcje, kazania, listy, manifesty, mowy, ordynacje sądowe, oznajmienia, przywileje, relacje sejmowe, repliki, tablice genealogiczne, uchwały, uniwersały, ustawy, wspomnienia. Zidentyfikowany filigran pozwala wydatować powstanie rękopisu na około 1745 r. Powstał więc w dekadę od opisywanych w nim wydarzeń. Kodeks był wcześniej w posiadaniu rodziny Potockich. Prawdopodobnie został sporządzony na zlecenie któregoś z członków rodziny Potockich. Następnie wszedł w posiadanie Stanisława Szczęsnego Potockiego (1752-1805), ówczesnego właściciela Tulczyna na Podolu i zarazem posesora biblioteki tulczyńskiej. Po śmierci Stanisława Szczęsnego zgromadzona przez niego biblioteka uległa rozproszeniu. Prawdopodobnie opisywany rękopis, wraz z częścią księgozbioru, trafił w ręce jego syna Jarosława (1784-1838). Bibliotekę Jarosława przejął z kolei prawnuk tego ostatniego, Franciszek Salezy Potocki (1877-1949), który zgromadził pokaźne zbiory biblioteczne w swoim majątku Peczara na Podolu. W 1917 r. Peczara została spalona, uratowaną cześć biblioteki przewieziono w 1918 r. do Krakowa. Po II wojnie światowej część książek z tej biblioteki znalazła się na krakowskim rynku antykwarycznym. W 1949 r. fragment tych zbiorów, a wśród nich opisywany rękopis został kupiony przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu dzięki bezpośrednim zabiegom ówczesnego rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Ludwika Kolankowskiego.
-
Kitāb Hayāt al – hayawān Manuskrypt, opisujący życie zwierząt, prawdopodobnie powstał na terenie któregoś z państw arabskich. Znamy jego kopistę z nazwiska – Nasūh b. Yūsuf. W 1683 r. przedmiotowy manuskrypt znalazł się pod Wiedniem jako bagaż któregoś z oficerów tureckich, być może samego wezyra Kara Mustafy. Po klęsce wojsk tureckich pod Wiedniem rękopis ten trafił, jako łup wojenny, w ręce niemieckiego oficera, podpułkownika von Perbandt. Tenże podarował rękopis do biblioteki znanej królewieckiej rodziny Wallenrodt. W XIX w. (formalnie dopiero w 1909 r.) wraz z całą biblioteką rodziny Wallenrodt przeszedł w posiadanie Królewskiej i Uniwersyteckiej Biblioteki w Królewcu, gdzie pozostał do II wojny światowej. W 1946 r., poprzez zbiornicę księgozbiorów w Pasłęku, trafił do Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
-
Cronica der Preussen Kodeks zawiera Kronikę Prus (Cronica der Preussen) autorstwa Heinricha von Reden, która została napisana w połowie XVI w. Ten konkretny egzemplarz powstał w 1626 r. w Gdańsku. Tekst Kroniki jest w języku niemieckim. Wolumin zawiera ponad 100 rysunków, w większości kolorowych. Dominują wśród nich ilustracje przedstawiające herby wielkich i krajowych mistrzów zakonu krzyżackiego. Znajdziemy w niej także herby polskich królów i książąt, Gdańska i Prus oraz herby innych zakonów i miast. Najciekawsze jednak są rysunki zawierające przedstawienia wydarzeń historycznych związanych z historią Prus, a szczególnie Gdańska; są one najbardziej rozbudowane, wykonane z największym rozmachem. Do zakończenia drugiej wojny światowej kodeks był własnością Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki w Królewcu.