Rękopisy nowożytne
W Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przechowujemy dzisiaj około 330 rękopisów nowożytnych (powstałych w latach 1521-1800). Przeważająca większość z tej kolekcji, około 250 manuskryptów, pochodzi z tak zwanych zbiorów zabezpieczonych, czyli przede wszystkim z księgozbiorów byłych niemieckich bibliotek i archiwów z obszaru ziem północnych i zachodnich wcielonych do Polski w 1945 r. Do Torunia trafiły rękopisy przede wszystkim z terenu Prus Wschodnich i Pomorza Zachodniego (wraz z jego zaodrzańską częścią), w mniejszym stopniu ze Śląska. W toruńskiej Bibliotece Uniwersyteckiej znalazły się także archiwalia różnych instytucji i towarzystw niemieckich z terenu Inflant, przewiezionych podczas II wojny światowej do Poznania. Pod terminem zbiory zabezpieczone kryją się również manuskrypty pochodzące z niektórych przedwojennych polskich bibliotek z terenu Pomorza Gdańskiego.
Z największych zespołów proweniencyjnych należy wymienić: Państwową i Uniwersytecką Bibliotekę w Królewcu, bibliotekę Generalnej Dyrekcji Ziemstwa Kredytowego w Szczecinie (Königliche Preußische Pomersche Generallandschafts Direction), biblioteki gmin ewangelickich w Galinach koło Bartoszyc, Toruniu oraz Stargardzie Szczecińskim, biblioteki gimnazjalne w Chełmnie, Chojnicach, Gliwicach, Głogowie, Koszalinie i Szczecinie, niemieckie biblioteki podworskie, należące do Dönhoffów z miejscowości Drogosze w powiecie kętrzyńskim, Puttkamerów z Pęzina koło Stargardu Szczecińskiego, Lehndorffów ze Sztynortu w powiecie węgorzewskim oraz Bismarcków z Warcina w powiecie miasteckim, Bibliotekę Uniwersytecką w Greifswaldzie, Bibliotekę Królewskiego Niemieckiego Towarzystwa w Królewcu, Bibliotekę Miejską w Królewcu, biblioteki pruskich rejencji koszalińskiej i szczecińskiej oraz tak zwane Kulturgutsammelstelle der Baltendeutschen, a także polskie biblioteki prywatne rodzin Potockich z Tulczyna, Sczanieckich z Nawry oraz Lasockich.
Kronika Prus (Cronica der Preussen), autorstwa Heinricha von Reden, została napisana w połowie XVI w. Ten konkretny egzemplarz powstał w 1626 r. w Gdańsku i zawiera ponad 100 rysunków, w większości kolorowych.
Sastrow napisał prawdopodobnie cztery części swojej autobiografii, do dziś zachowały się tylko trzy. Opisywany egzemplarz rękopisu zawiera dwie z nich i dwie początkowe strony części trzeciej.
Kopiariusz rękopisów i druków z lat 1733-1735 dotyczących sporów politycznych w Rzeczpospolitej wywołanych śmiercią Augusta II oraz jednoczesną elekcją Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III
Kitāb Hayāt al – hayawān opisuje życie zwierząt, prawdopodobnie powstał na terenie któregoś z państw arabskich. Znamy jego kopistę z nazwiska – Nasūh b. Yūsuf
W całej kolekcji rękopisów nowożytnych dominują materiały o charakterze archiwalnym (37%). Z manuskryptów o charakterze bibliotecznym najwięcej jest kodeksów o tematyce historycznej (21% całej grupy rękopisów nowożytnych), religijnej i teologicznej (13%), prawniczej (6%) oraz filozoficznej (5%). Omawiana kolekcja ma charakter dość przypadkowy, są to niezliczone fragmenty różnych kolekcji, głównie z terenu dzisiejszej Polski północnej, poszerzając to o Okręg Kaliningradzki. Z pewnością zbiór ten może być wyśmienitym źródłowym materiałem pomocniczym dla historyków epoki nowożytnej i średniowiecza, badających dzieje Prus, Pomorza oraz państwa polskiego. Wydaje się, że z uwagi na tematykę zachowanych rękopisów, mogą one również stanowić cenne źródło informacji dla historyków prawa, badaczy dziejów Kościoła oraz historyków filozofii.
Dzięki zidentyfikowanemu filigranowi z całą pewnością wiemy, że manuskrypt powstał w 1543 r. Sejm walny krakowski trwał od 3 lutego do 16 kwietnia 1543 r., konstytucje zostały uchwalone 12 kwietnia tego roku. Omawiany egzemplarz jest jedną z kopii, które powstały krótko po uchwaleniu konstytucji.
Do projektu wytypowano 86 manuskryptów nowożytnych, które do tej pory nie zostały jeszcze zdigitalizowane, a które jednocześnie zostały dopuszczone do zeskanowania przez konserwatorów, i które zostały już opracowane (otrzymały opis do przygotowywanego przez pracowników Gabinetu Rękopisów drukowanego katalogu rękopisów nowożytnych BUMK). Założono bowiem, że docelowo wszystkie kodeksy nowożytne znajdą się w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Zdecydowana większość to kodeksy zawierające teksty w języku niemieckim. Tylko 16 woluminów obejmuje zabytki w języku łacińskim, a kilka jest w języku polskim. W wytypowanej grupie znajdziemy pełen przekrój różnych tematycznie oraz proweniencyjnie manuskryptów, charakteryzujący kolekcję posiadaną przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu.