Stare druki
Kolekcja starych druków zgromadzona w Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu liczy niemal 50 tys. woluminów, w tym 106 inkunabułów, czyli druków wydanych przed 1501 r. Początek tej kolekcji związany jest z przejęciem w latach 1945-1949 tzw. zbiorów zabezpieczonych, pozostałych na ziemiach włączonych do Polski po zakończeniu II wojny światowej. Proweniencja zbiorów jest różnorodna, wiąże się bowiem bezpośrednio z burzliwą historią Prus Królewskich i Prus Książęcych oraz Pomorza Zachodniego, skąd wywodzi się przeważająca część zasobu. Największy udział w zbiorach toruńskiej biblioteki mają druki proweniencji królewieckiej, pochodzące z Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki oraz Biblioteki Miejskiej w Królewcu. Wśród pozostałych wymienić należy część księgozbioru Biblioteki Uniwersyteckiej w Greifswaldzie, zbiory bibliotek gimnazjalnych z Chełmna, Chojnic, Głubczyc, Paczkowa, fragmenty księgozbiorów podworskich Lehndorffów ze Sztynortu i Dönhoffów z Drogoszy, a także pochodzące ze Szczecina i Koszalina zbiory kościelne, szkolne oraz prywatne. Z zespołów o polskiej proweniencji należy wyszczególnić te pochodzące z biblioteki Potockich z Tulczyna, część rozproszonych księgozbiorów hrabiego Czesława Lasockiego i hrabiego Zygmunta Pusłowskiego. Bardzo cenny jest również depozyt rodziny Sczanieckich z podtoruńskiej Nawry.
Pod względem językowym toruńska kolekcja starych druków zdominowana jest przez niemiecki i łacinę. Niemniej język polski reprezentują m.in. bardzo rzadkie druki, jak Catechismus to iest nauka Krzescianska Jana Maleckiego (Królewiec 1546) czy Cantional albo księgy chwal Boskych (Królewiec 1554), a ponadto statuty, dokumenty sejmowe, przemówienia, druki okolicznościowe, teksty literackie i religijne. Wśród starych druków w toruńskiej książnicy znajdują się także te wydane w rzadziej spotykanych językach: niderlandzkim, dialekcie dolnoniemieckim (Niederdeutsch) czy litewskim.
Miedzioryt przedstawiający w rzeczywistości kościół św. Jakuba w Toruniu, ale błędnie podpisany "S. Marien Kirche in Thoren".
Późniejszy wariant zawiera ten sam miedzioryt, ale z poprawionym napisem na wstędze (poprzedni wyraz 'Marien' został wytarty).
Miedzioryt przedstawiający śmierć burmistrza Johanna Gottfrieda Rösnera (sygnowany "M. Pool Sculp.". Rytownik: Matthys Pool (1670-1732).
Tematyka starych druków związana jest z zagadnieniami religijnymi i teologicznymi (łacińskie wydania Biblii i jej tłumaczenia na języki narodowe, katechizmy, kazania, polemiki religijne), historycznymi (kroniki), prawniczymi (statuty, konstytucje, przywileje) i naukowymi (medycyna, astronomia, matematyka).
Mikołaja Kopernika (Norymberga 1543), Chronica Polonorum Macieja z Miechowa (Kraków 1519), Catechismusa Prasty Szadei (najstarszy druk w języku litewskim, Królewiec 1547). Unikatem w skali światowej jest kolekcja 12 srebrnych opraw z królewieckiej biblioteki Albrechta Hohenzollerna i jego drugiej żony Anny Marii.
Wśród starych druków w toruńskiej kolekcji znajduje się 99 pozycji bibliograficznych poświęconych wydarzeniom znanym pod nazwą tumultu toruńskiego. Tumultem toruńskim określa się zamieszki pomiędzy protestantami a katolikami, do których doszło w lipcu 1724 r. Zajście wywołane przez uczniów katolickiego kolegium jezuickiego i protestanckiego gimnazjum akademickiego przerodziło się w poważny konflikt na tle wyznaniowym. Wskutek starć zdemolowane i splądrowane zostało kolegium jezuickie. Powołany przez króla Augusta II Mocnego sąd, obradujący w Warszawie od sierpnia 1724 r., wydał w dniu 16 listopada wyrok śmierci na kilkunastu bezpośrednich uczestników zajść, a także na burmistrza Torunia Jana Gotfryda Roesnera i wiceburmistrza Jakuba Henryka Zernekego, który zresztą został później ułaskawiony. Ponadto wielu protestantów skazano na więzienie lub grzywnę, nakazano wypłacić odszkodowanie jezuitom, a należący do tej pory do protestantów kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oddano bernardynom. Wyrok śmierci wykonano w dniu 5 grudnia 1724 r.
Surowy i jednostronny werdykt sądu, znany na terenach niemieckojęzycznych jako Thorner Blutgericht, wywołał oburzenie w wielu krajach, szczególnie protestanckich: Prusach, Danii, Holandii, Szwecji, Wielkiej Brytanii. Zarzucano Polsce naruszenie pokoju oliwskiego zawartego w 1660 r. i gwarantującego protestantom wolność wyznania w Prusach Królewskich, do których Toruń należał. Stąd też wzmożona działalność publicystyczna, która zaowocowała wieloma drukami ulotnymi kolportowanymi przede wszystkim w krajach protestanckich. Druki poświęcone tumultowi z kolekcji toruńskiej Biblioteki Uniwersyteckiej wydane zostały w języku niemieckim, francuskim, holenderskim, angielskim i po łacinie, a zaledwie jeden po polsku. Największy klocek introligatorski zawiera 44 adligaty, wszystkie związane tematycznie z toruńskimi wydarzeniami.
Znakomita większość druków odnosi się do tumultu z protestanckiego punktu widzenia. Są to opisy wydarzeń z lipca 1724 r., korespondencja między królami Danii, Prus, Szwecji, Rosji i Polski, protesty dyplomatyczne i prośby do króla Augusta II Mocnego o zmianę decyzji sądu, informacje z procesu i egzekucji skazanych, wreszcie spisane w duchu martyrologicznym wstrząsające relacje z wykonania wyroku, zwłaszcza opisy śmierci burmistrza Jana Gotfryda Roesnera. Katolickie i jezuickie spojrzenie przedstawia kilka druków, w tym jedyne w języku polskim. Są to mowy reprezentantów zakonu jezuitów wygłoszone przed sądem, domagających się nie tylko rekompensaty za poniesione straty, lecz także ukarania winnych, ich zdaniem, profanacji kaplicy i przedmiotów kultu religijnego.
Do projektu zakwalifikowano około 200 starych druków z zasobów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Każdy z tych druków przeszedł ocenę konserwatorską i na tej podstawie został dopuszczony do ucyfrowienia. W ramach projektu druki zostały również wprowadzone do katalogu elektronicznego.