Droga do „De revolutionibus”
Ważnym śladem edukacji i zainteresowań astronomicznych Mikołaja Kopernika był jego księgozbiór. Niestety, w ciągu wieków uległ on w dużej mierze rozproszeniu lub zniszczeniu. Dzięki badaniom historyków nauki udało się jednak ustalić co najmniej część jego podstawowej biblioteki, z której korzystał lub która mogła być mu dostępna.
Publikacje te odegrały ogromną rolę w kształtowaniu myśli i naukowych osiągnięć Astronoma. Dzięki nim Kopernik mógł zgłębiać tajniki astronomicznych obserwacji, studiować wyniki badań poprzednich uczonych i rozwijać nowe podejścia do zrozumienia ruchu niebieskich ciał. Mimo utraty wielu dzieł zachowane informacje pozwalają nam zbliżyć się do jego intelektualnego świata i odkrywać, jaką rolę odgrywały dzieła wybitnych uczonych w rozwoju jego myśli i naukowych osiągnięć...
→ Otwórz opowieść na pełnym ekranie
Prof. Teresa Borawska, badaczka Kopernika, pisała na ten temat tak: „Zasłużony kopernikolog niemiecki Leopold Prowe (1821–1887) odnalazł w 1853 r. osiem woluminów, zawierających 15 książek fromborskiego astronoma. Sześć innych klocków kopernikańskich (złożonych z 10 tytułów) zidentyfikował w 1875 r. Maximilian Curtze (1837–1903). Na początku XX w. krakowski kopernikanista Ludwik Antoni Birkenmajer (1855–1929) przypisał autorowi De revolutionibus aż 90 tytułów, oprawionych w 48 klockach. Podobnie sądził Leonard Jarzębowski, który w 1971 r. scharakteryzował 49 woluminów zawierających 81 książek należących niegdyś do kanonika warmińskiego.
Znacznie ostrożniejsi byli badacze niemieccy, np. Ernst Zinner (1943) czy Bernhard-Maria Rosenberg (1972). Pierwszy z nich ograniczył liczbę książek Kopernika do 40, a drugi do 44 tytułów. Jeszcze ostrożniej wypowiadał się Paweł Czartoryski, który w 1978 r. przypisał autorowi De revolutionibus zaledwie 32 egzemplarze, oprawione w 18 woluminach. Ostatnio jednak zidentyfikowano co najmniej jedenaście innych czytanych przez fromborskiego astronoma prac”.
(fragment artykułu Teresy Borawskiej pt. „Biblioteka Kopernika”, zaczerpnięty z portalu Nicolaus Copernicus Thorunensis)